Kiedy w Polsce wybuchła pandemia koronawirusa, coraz więcej osób zaczęło piec chleb samodzielnie w domu. Plusów takiego rozwiązania jest kilka. Zyskujemy dostęp do świeżego pieczywa, mamy pewność, z jakich składników został przyrządzony chleb i nie musimy się obawiać, w jakich warunkach był przechowywany i transportowany. Przepisów na chleb są setki, jednak my postanowiliśmy wybrać takie receptury, które z pewnością udadzą się każdemu.
Idealnie wypieczony chleb ma miękkie wnętrze, chrupiącą skórkę i w niczym nie przypomina pieczywa, które kupujemy w marketach. Gorące bułki oraz chleby dostępne w ofercie wielu sklepów, produkowane są najczęściej z zamrożonego ciasta pełnego ulepszaczy i konserwantów. Nic więc dziwnego, że chleba jemy coraz mniej. Jak wynika z raportu GUS „Polska w liczbach 2018” w 2017 r. przeciętny Polak zjadał ok. 5,88 kg produktów zbożowych miesięcznie. Dla porównania w 2010 r. liczba ta wynosiła ponad 7 kg. Z pieczywa rezygnujemy głównie ze względów dietetycznych. Tymczasem własnoręcznie przyrządzony chleb jest cennym źródłem błonnika, białka, witamin oraz składników mineralnych.
Sekret dobrego chleba. Jak zrobić zakwas krok po kroku?
Tradycyjny chleb żytni jest wyrabiany na zakwasie. W związku z tym, że przygotowanie zakwasu zajmuje ok. 5-6 dni wiele osób rezygnuje z samodzielnego wypiekania chleba, ponieważ uznaje, że jest to zajęcie zbyt skomplikowane i czasochłonne. Warto jednak poświęcić odrobinę uwagi na zrobienie zakwasu, tym bardziej że jest to prostsze, niż się wydaje. Jedyne, co należy przygotować to mąka żytnia typu 200 oraz letnia woda (źródlana lub przegotowana). Następnie postępujemy zgodnie z poniższymi wskazówkami:
Do dużego, wcześniej wyparzonego słoika wsypujemy mąkę oraz wodę w proporcji 1:1 (przykładowo na 50 g mąki 50 g wody). Wszystko dobrze mieszamy do uzyskania gładkiej masy. Słoik przykrywamy bawełnianą ściereczką i odstawiamy w ciepłe miejsce na 24 godziny.- Kolejnego dnia rozpoczynamy tzw. dokarmianie zakwasu. Dodajemy tyle samo wody i mąki, co na początku, całość mieszamy, przykrywamy ściereczką i ponownie odstawiamy w ciepłe miejsce.
- Trzeciego dnia zakwas powinien zacząć się pienić i znacznie zwiększyć swoją objętość. Po raz kolejny dodajemy mąkę oraz wodę w dotychczasowych proporcjach, mieszamy, przykrywamy i odstawiamy w ciepłe miejsce. Procedurę powtarzamy także w czwartym, piątym i szóstym dniu. Wraz z upływem czasu zakwas będzie zmieniał swój kolor, zapach oraz konsystencję. Gotowy zakwas ma lekko brązowy odcień, kwaśny aromat oraz widoczne duże pęcherze powietrza.
Jak upiec tradycyjny chleb na zakwasie? Przepis podstawowy
Kiedy mamy już gotowy zakwas, możemy przystąpić do wyrabiania chleba. Składniki, których będziemy potrzebować (przepis na jedną foremkę):
- 150 g zakwasu
- 400 g mąki żytniej
- 100 g mąki pszennej
- 300 ml wody
- łyżeczka soli
W kolejnym kroku umieszczamy składniki w dużej misce i mieszamy. Chleb z mąki żytniej nie wymaga długiego wyrabiania, dlatego nie musimy ugniatać ciasta. Gotową masę umieszczamy w formie, przykrywamy czystą, bawełnianą ściereczką i odstawiamy w ciepłe miejsce na ok. 8-10 godzin. Gdy ciasto dobrze wyrośnie, wstawiamy je do piekarnika rozgrzanego do 200 stopni. Ustawiamy program góra-dół i pieczemy przez ok. godzinę. Aby mieć pewność, że ciasto nie jest surowe w środku warto ok. 10 minut przed końcem pieczenia umieścić w chlebie długą wykałaczkę i sprawdzić, czy ciasto nie przywiera do patyczka.
Początkowo najlepiej korzystać z podstawowego przepisu na chleb na zakwasie. Gdy nabierzemy już pewnej wprawy w wyrabianiu i wypiekaniu chleba, nie bójmy się eksperymentów. Możemy zmieniać rodzaje mąki (doskonała jest orkiszowa oraz gryczana), sięgać po dodatki (bakalie, pestki, suszone owoce) oraz różnego rodzaju wariacje w recepturach.
Jak upiec chleb bez zakwasu?
Pieczenie chleba na zakwasie wymaga przede wszystkim cierpliwości. Jeżeli więc nie chcemy tracić czasu w kuchni, najlepiej sięgnąć po przepis na chleb z dodatkiem drożdży.
Chleb na drożdżach: najprostszy przepis
Do przygotowania chleba na drożdżach będziemy potrzebować:
- 500 g mąki pszennej
- 7 g drożdży instant
- łyżeczkę soli
- pół łyżeczki cukru
- 50 g oleju
- 300 g letniej wody
Do miski wsypujemy wszystkie suche składniki, mieszamy i dolewamy olej oraz wodę. Wyrabiamy ciasto ręcznie lub mikserem do momentu uzyskania gładkiej, lekko klejącej się masy. Całość przykrywamy ściereczką i odstawiamy w ciepłe miejsce na ok. godzinę. Wyrośnięte ciasto zagniatamy, umieszczamy w foremce i odstawiamy jeszcze na ok. pół godziny do wyrośnięcia. Piekarnik rozgrzewamy do 220 stopni, ustawiamy program góra-dół i wstawiamy chleb na ok. 15 minut. Zmniejszamy temperaturę do 200 stopni i pieczemy chleb jeszcze przez ok. 45 minut do momentu uzyskania rumianej skórki.
Zamiast drożdży instant możemy oczywiście użyć drożdży świeżych. Wówczas w pierwszym kroku musimy rozkruszyć ok. 15 g drożdży w szklance, połączyć je z cukrem oraz letnią wodą i dokładnie wymieszać, a następnie dodać do pozostałych składników. Chleb będzie jeszcze lepszy, jeśli przed włożeniem do piekarnika posypiemy go sezamem, makiem lub czarnuszką.
